Elektronika towarzyszy nam na każdym kroku. W wielu aspektach nie wyobrażamy już sobie bez niej funkcjonowania. Ze względu na zapotrzebowanie każdego roku produkuje się jej coraz więcej. Jednak elektronika nie mogłaby istnieć, gdyby nie metale szlachetne. Znajdują się one w wielu różnych przedmiotach codziennego użytku. Niestety pozyskiwanie metali z pierwotnych źródeł jest czasochłonne i kosztowne, dlatego coraz popularniejsze staje się odzyskiwanie metali z elektroniki. Jakie metale szlachetne znajdują się w elektronice i jak można je odzyskać?
Metale szlachetne w elektronice
Metale szlachetne znalazły ogromne zastosowanie w elektronice ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne. Szacuje się, że co roku na całym świecie powstaje przeszło 40 milionów ton elektrośmieci. W samej tylko Polsce liczba ta zbliża się do 200 milionów kilogramów rocznie. Dlatego odzysk metali szlachetnych jest aktualnie tak ważny. Jakie dokładnie metale szlachetne znajdują się w szeroko rozumianej elektronice?
- Złoto to doskonały przewodnik prądu. Ponadto wykazuje bardzo wysoką odporność na oddziaływanie z innymi pierwiastkami, co przekłada się na jego ogromną trwałość. Co ważne, złoto wraz z upływem czasu nie pokrywa się warstwą tlenków, a więc jest także odporne na utlenianie i korozję. Dzięki tej właściwości przewodnictwo prądu w złocie jest niezmienne i nie maleje z czasem jak w przypadku innych metali.
- Miedź wykorzystywana jest ze względu na swoją przewodność elektryczną oraz cieplną. Ponadto wykazuje również niską rozszerzalność cieplną, dzięki czemu elementy z dodatkiem miedzi są odporne na działanie korozji, pełzanie i rozciąganie. Odzysk miedzi z elektroniki jest niezwykle ważny, ponieważ połowa światowej produkcji tego metalu szlachetnego znajduje zastosowanie w elektronice, elektryce i energetyce.
- Srebro wyróżnia się najwyższą przewodnością elektryczną, termiczną, odpornością na korozję, a dodatkowo ma wysoki współczynnik odbicia światła. Ponadto jest to metal szlachetny, który ma niską rezystancję, a także wysoką antyseptyczność. Skup srebra jest ważny ze względu na szerokie zastosowanie nie tylko w elektronice, ale także w elektryce.
- Platyna wyróżnia się wysoką temperaturą topnienia oraz odpornością na działanie czynników chemicznych. Nie bez przyczyny nazywana jest “królową metali szlachetnych”. Skup platyny ze względu na szerokie zastosowanie tego metalu i wysoką cenę, jest bardzo atrakcyjny finansowo dla sprzedającego.
- Pallad swoimi właściwościami przypomina platynę, jednak ma niższą temperaturę topnienia. Skup palladu jest bardzo korzystny, ponieważ cena aktualnie przewyższyła cenę złota.
Dlaczego opłaca się odzyskiwać metale szlachetne z elektroniki?
Masowa produkcja urządzeń elektronicznych niesie za sobą masową produkcję elektrośmieci. Miliony ton odpadów rocznie zalegają w firmach, domach i na wysypiskach. Opłaca się odzyskiwać metale szlachetne z elektroniki nie tylko dla korzyści finansowych, ale także ze względu na ochronę środowiska naturalnego. W ten sposób narodziło się nowe określenie urban mining, które można przetłumaczyć jako górnictwo miejskie. W Polsce jest to zjawisko stosunkowo nowe. Urban mining to proces wydobycia cennych surowców (np. cyny, palladu, platyny, etc.) ze zużytych produktów czy infrastruktury wytworzonej przez człowieka (zwanych złożami antropologicznymi).
Jak odzyskać złoto i inne metale szlachetne z elektroniki?
Aby w pełni pozyskać metale szlachetne ze zużytej elektroniki, trzeba przeprowadzić skomplikowany i złożony proces odzyskiwania. Uogólniając, można go podzielić na 4 główne etapy:
- pozyskanie złomu zawierającego pożądane surowce,
- demontaż sprzętów i sortowanie (wyodrębnienie składników wartościowych, a także potencjalnie niebezpiecznych, które wymagają specjalnego traktowania),
- obróbka wstępna – usuwanie elementów plastikowych, żelaznych i aluminiowych,
- odzysk metali – z wykorzystaniem metod pirometalurgicznych (m.in. przetop, spiekanie, topienie) oraz hydrometalurgicznych.
Procesem tym zajmują się profesjonalne firmy i odradzamy przeprowadzanie go na własną rękę.
Odzysk złota i metali szlachetnych z elektroniki - czy to legalne?
Być może zastanawiasz się, w jakiej elektronice jest najwięcej złota i czy można je odzyskać w domowych warunkach. Proces odzyskiwania metali szlachetnych jest bardzo złożony i skomplikowany i nie należy przeprowadzać go samodzielnie w warunkach domowych.
Co więcej, w świetle polskiego prawa samodzielny odzysk złota i innych metali szlachetnych z elektroniki jest nielegalny – nie powinniśmy sami demontować tego typu urządzeń. Jak więc w prosty, a przede wszystkim bezpieczny i legalny sposób zarobić na odzysku metali szlachetnych? Wystarczy sprzedać zalegające elektrośmieci do wyspecjalizowanych firm, które zajmują się odzyskiem i recyklingiem.